کد مطلب:30806 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:32

گنجینه پرسمان » اعتقادات

مراسم چلّه نشيني با رهبانيت چه فرقي دارد؟

چلّه نشين كسي است كه چهل روز در چله خانه مينشيند و روزه داشته و رياضت ميكشد؛ حال اين شخص مرتاض باشد يازاهد يا درويش.(1)

خلوت و چلّهنشيني از جمله مستحسنات صوفيه است، ولي از نظر فقها صحيح نميباشد. آنان براي چله نشيني فوايد و آثار بسياري ذكر ميكنند و آن را براساس آيات و رواياتي مطرح ميكنند، از قبيل حديثي از پيامبر گرامي اسلام: من اخلص الله اربعين صباحاً ظهرت ينابيع الحكمة من قلبه علي لسانه؛(2) كسي كه چهل روز براي خدا اخلاص به خرج دهد، منابع حكمت و علم از قلبش بر زبانش ظاهر و جاري خواهد شد.

البته خلوت در نزد صوفيان مقيد به چله نشيني نميشود، بلكه انقطاع از خلق و اشتغال به حق، امري مطلوب است و دوام آن به دوام عمر انسان پيوسته است.(3) چله نشيني به اين شكل در اسلام حرام است و حديث مذكور در صدد بيان اخلاص در گفتار و رفتار است. اما رهبانيت به معناي زهد ترسايان كه بازداشتن نفس باشد و از حظوظ و لذات، چنان كه نكاح نكنند و غذايي لذيذ و خوب نخورند، بلكه گاهي براي دفع شهوت، آلت تناسلي را ميبرند. اصل اين نوع رهبانيت از خوف است، جز اين كه در ميان مسيحيان به گونهاي خاص ميباشد. اسلام اين نوع رهباتي را بدعت و مردود ميداند، چنان كه قرآن شريف در آيه بيست و هفت سوره حديد ميفرمايد: و رهبانية ابتدعوها ما كتبناها عليهم الا ابتغاء رضوان الله فما رعوها حق رعايتها؛ رهبانيتي را نصارا به صورت بدعتي در پيش گرفتند كه ما آن را بر ايشان واجب نكرده بوديم، مگر آن كه در طلب خشنودي الهي آن را در پيش گرفته بودند، ولي چنان كه شايسته رعايت بود، رعايتش نكردند. به علاوه رسول اكرم(ص) فرمود: لا رهبانية في الأسلام؛ در دين اسلام، رهبانيتي نيست. در روايت ديگري أنس بن مالك، خادم پيامبر گرامي(ص) ميگويد: عثمان بن مظعون فرزندش مرده بود. آن چنان كه غم و اندوه بر دلش نشست كه از همه مردم به كنار رفت و گوشهگيري اختيار نمود و در خانه خود مشغول عبادت بود. پيغمبر(ص) خبردار شد و به منزل عثمان رفت و به وي فرمود: اي عثمان! خداي سبحان رهبانيت را بر من واجب نكرده و رهبانيت امت من، جهاد در راه خدا ميباشد. اي عثمان، بهشت را هشت در و دوزخ را هفت در است. آيا دوست نداري به هر يك از اين درها، فرزندت را بيابي كه دامنت را گرفته و نزد خداوند شفاعتت كند؟(4) از اين حديث بر ميآيد كه نوعي رهبانيت در كيش حضرت عيسي(ع) بوده و بعداً مسيحيان آن را تحريف نموده و پيرايه هايي بر آن بستند.(5) در هر صورت رهبانيت و گوشهگيري در اسلام جايز نيست و رياضيت و چله نشيني، به هر هدفي باشد، حرام است. انسان بايد در قلب جامعه باشد و خود را پاك نگه دارد.

پينوشتها:

1 - لغت نامه دهخدا، انتشارات دانشگاه تهران، ج5، ص 7224.

2 - كافي، ج2، ص 16.

3 - سيد يحيي يثربي، عرفان نظري، ص 58.

4 - بحارالانوار، ج8، ص 170.

5 - سيد مصطفي حسيني دشتي، معارف و معاريف، ج5، ص 736 - 737.